14.02.2014, 11:56
FRAGMENTY KSIĘGI UMARŁYCH
Ilustracja z Księgi umarłych
Księga umarłych – staroegipski zbiór prawie dwustu rozdziałów obejmujących magiczne teksty, rysunki i pieśni,mających ułatwić zmarłemu przejście do raju.
Była zapisywana na zwojach papirusu i stanowiła ewolucję wcześniejszych Tekstów Piramid i Tekstów Sarkofagów. Stanowiła najpopularniejszy rodzaj książki w ówczesnych czasach – w Nowym Państwie każdy, kto był w stanie zapłacić pisarzowi za przepisanie księgi, mógł ją otrzymać.
Pisano ją też masowo zostawiając wolne miejsce na wpisanie imienia, co pozwalało dopasowywać każdorazowo księgę do osoby zmarłego.
Treścią jej były teksty święte i modlitwy wzbogacone bogatymi ilustracjami.
Księga umarłych miała stanowić pomoc w wędrówce po królestwie cieni, przynosiła więc informacje o bogach i demonach, zawierała fragmenty traktatów teologicznych, które wnikały w istotę bóstw, podawały ich imiona (znajomość imienia demona była niezbędna do pokonania go lub obłaskawienia) i opisywały kształty, również poprzez ilustracje.
Zawierała opis drogi, jaka czeka na zmarłego w jego podróży do raju (Pola Jaru), oraz wskazówki, pozwalające uniknąć niebezpieczeństw czekających na zmarłego w zaświatach.
Do tego dołączone były zaklęcia. Jedne rozdziały zawierały zaklęcia pozwalające zjednoczyć się z Wielkim Bogiem w różnych jego formach, inne zapewniały pomyślne przebycie pełnej niebezpieczeństw drogi do raju, jeszcze inne towarzyszyły wizerunkom amuletów ochronnych, których materialne odpowiedniki noszono za życia i wkładano zmarłemu do grobu.
Niektóre rozdziały były zakończone tzw. rubrykami, czyli instrukcjami sposobu wypowiadania zaklęć. W Księdze umarłych znajdowały się nawet szczegóły topografii zaświatów, aby zmarły nie zgubił drogi.
Księga rozpoczyna się słowami:
Rzeka płynie na północ, wiatr dmie na południe.Każdy człowiek ma swoją godzinę.
Dzięki znajomości licznych i skomplikowanych zaklęć oraz magicznych tekstów, zmarły staje wreszcie przed obliczem najwyższych bogów Górnego i Dolnego Egiptu, wypowiedzieć jeden z najbardziej ekspansywnych tekstów, zwany umownie "spowiedzią negatywną":
Nie grzeszyłem przeciw ludziom, nie szkodziłem poddanym, nie czyniłem nieprawości w miejscu prawdy, nie znałem zła, nie popełniałem grzechów. Nigdy nie starałem się być pierwszym ani też, by dzieła rąk poddanych moich dawano mi wobec innych ludzi, nie stałem się przyczyną nędzy biedaków, nie robiłem tego co jest wstrętne bogom. Nie oczerniałem sługi wobec przełożonego jego, nie stałem się przyczyną głodu, nie stałem się przyczyną płaczu, nie zabijałem sam ani nie kazałem zabijać, nie zadawałem cierpienia nikomu. Nie pomniejszałem ofiar w świątyniach, nie umniejszałem chlebów bożych, nie zabierałem placków duszom zmarłych. Nie oddawałem się rozpuście ani samogwałtowi...
42 zaprzeczenia bogini Maat
42 zaprzeczenia bogini Maat (zwane też spowiedzią negatywną) pochodzą z kultu egipskiej bogini Maat znanego już za pierwszej dynastii. Należały one do Księgi umarłych składanej w grobie. Wcześniejsze wersje pochodzą z Tekstów Piramid. Poniższa wersja pochodzi z księgi zmarłego skryby Ani (tzw. Papirusu Ani) z 19-tej dynastii Nowego Państwa (lata 1240-te p.n.e.) . Czterdziestu dwu przykazaniom odpowiadają czterdzieści dwa bóstwa z Ra na czele (siedzące postacie widoczne na grafice). Papirus ten zawiera ponadto hymny pochwalne. Został on przedstawiony i przetłumaczony na początku XX w. przez E. A. Wallisa Budge. Wcześniejsze wersje[a] spowiedzi negatywnej są rozważane jako inspiracja (lub pierwowzór) dla Dekalogu Izraelitów.
42 zaprzeczenia bogini Maat
Nie grzeszyłem.
Nie popełniałem rozboju przemocą.
Nie kradłem.
Nie zabiłem mężczyzny ani kobiety.
Nie kradłem ziarna.
Nie podbierałem darów ofiarnych.
Nie przywłaszczałem sobie własności bogów.
Nie wypowiadałem kłamstw.
Nie wynosiłem jedzenia.
Nie wypowiadałem przekleństw.
Nie cudzołożyłem.
Nie kładłem się z mężczyzną.
Nie doprowadzałem nikogo do płaczu.
Nie "jadłem serca" (tzn. Nie smuciłem się na darmo, ani nie miałem wyrzutów sumienia na darmo).
Nie atakowałem żadnego człowieka.
Nie jestem człowiekiem podstępnym (tj.oszustem).
Nie kradłem uprawianej ziemi.
Nie podsłuchiwałem (tj. Nie byłem szpiegiem).
Nie obmawiałem [nikogo].
Nie nosiłem złości bez sprawiedliwej przyczyny.
Nie zdeprawowałem żony żadnego człowieka.
Nie bezcześciłem siebie samego.
Nikogo nie terroryzowałem.
Nie łamałem [prawa].
Nie byłem gniewny.
Nie zamykałem uszu na słowa prawdy.
Nie bluźniłem.
Nie jestem człowiekiem przemocy.
Nie jestem prowokatorem, człowiekiem konfliktowym ani wprowadzającym zamieszanie.
Nie działałem (nie sądziłem) z nadmiernym pośpiechem.
Nie byłem zarozumiały.
Nie powielałem swoich słów w mowie.
Nie czyniłem nikomu zła ani krzywdy.
Nie czyniłem zaklęć przeciwko faraonowi (Nie bluźniłem faraonowi).
Nigdy nie zatrzymywałem wody (tj. nie tamowałem kanałów irygacyjnych).
Nie podnosiłem głosu (mówiąc arogancko lub w złości).
Nie złorzeczyłem (nie bluźniłem) bogu.
Nie działałem w arogancji.
Nie kradłem chleba bogom.
Nie wynosiłem ciasta khenfu z dusz umarłych.
Nie odbierałem chleba dziecku ani nie traktowałem z pogardą bóstwa mojego miasta.
Nie zabijałem cieląt należnych bogu.
źródło - wikipedia