07.09.2013, 12:20
Kminek lekarski, kminek zwyczajny (Carum carvi)
Nazwa potoczna: kmin, karolek, karba. Roślina dwuletnia z rodziny selerowatych (Apiaceae), dawniej nazywanej baldaszkowate (Umbelliferae), występująca w Europie, Azji, i północnej Afryce.
Surowcem zielarskim jest owoc kminku. Owoc kminku zawiera 2–7% olejku (główne składniki: karwon, limonen, karweol, dihydrokarwon), 22% oleju tłustego, związki białkowe, poliacetyleny, cukry, flawonoidy. Olejek działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit, zwłaszcza jelita grubego, przewodów żółciowych, wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, zapobiega wzdęciom, działa wiatropędnie. Wykazuje też działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Obecnie w lecznictwie kminek bywa stosowany jako środek rozkurczający, pobudzający wydzielanie soków trawiennych i hamujący nadmierny wzrost bakterii w przewodzie pokarmowym, zwłaszcza u dzieci. Wykazuje również słabe działanie moczopędne oraz pobudzające laktacje u kobiet karmiących. Zwykle stosuje się go w mieszankach z innymi surowcami zielarskimi o podobnym działaniu. Wchodzi w skład mieszanek ziołowych: Normosan i Digestosan zalecanych w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego, syropu przeczyszczającego Rhelax i proszku Gastrochol, zalecanego przy zaburzeniach trawienia.
Olejek stosowany jest też zewnętrznie do leczenia zakażeń bakteryjnych i grzybiczych, do wyrobu past do zębów, i płynów do odkażania jamy ustnej. Owoce kminku są przyprawą stosowaną do mięs, warzyw (kapusta), serów, pieczywa, w przemyśle alkoholowym (kminkówka, alasz).
Wzmiankę o kminku zwanym nardem znajdujemy w Pieśni nad pieśniami, w poemacie z IV w. p.n.e. Znano różne jego odmiany oraz zapewne dwa gatunki: nard indyjski oraz nard celtycki. Z korzeni tej byliny już w starej erze wyrabiano bardzo wonny i kosztowny olejek. Uczta w Betanii z udziałem Mesjasza w Nowym Testamencie (Jan) (miejscowość na wschodnim zboczu Góry Oliwnej): Marta posługiwała, a Łazarz był jednym z biesiadników z Nim przy stole (…) Maria zaś wzięła funt szlachetnego i drogocennego olejku nardowego i namaściła Jezusowi nogi, a włosami swymi je otarła. I dom napełnił się wonią olejku. Olejek otrzymywano przez wolne gotowanie posiekanych korzeni nardowych w mieszaninie wina i wody z dodatkiem oliwy …aż wino i woda wywreją. Tak uzyskaną substancją leczono m. in. różne żołądkowe i wątrobowe dolegliwości, schorzenia nerek, śledziony, macicy i pęcherza; zalecano ja również stosować (doustnie lub w formie maści) przy podagrze, padaczce i paraliżu.
Ks. Krzysztof Kluk zalecał w swoim Dykcjonarzu: Najpospoliciej zażywa się do potrzeb kuchennych nasienie, które ma zapach przyjemny, smak ostry, korzenny; i jest pożyteczną przyprawą potraw nadymających, i do trawienia ciężkich. Ma bowiem wielkie właściwości do pędzenia wiatrów, i jest w kolkach, nadymaniach, nie z kurczu pochodzących, nayosobliwszym domowym lekarstwem (…) Hipokondrykom i histerycznym, karolek jest szkodliwy. Gospodynie biorą go do sera i chleba.
Nazwa potoczna: kmin, karolek, karba. Roślina dwuletnia z rodziny selerowatych (Apiaceae), dawniej nazywanej baldaszkowate (Umbelliferae), występująca w Europie, Azji, i północnej Afryce.
Surowcem zielarskim jest owoc kminku. Owoc kminku zawiera 2–7% olejku (główne składniki: karwon, limonen, karweol, dihydrokarwon), 22% oleju tłustego, związki białkowe, poliacetyleny, cukry, flawonoidy. Olejek działa rozkurczająco na mięśnie gładkie jelit, zwłaszcza jelita grubego, przewodów żółciowych, wzmaga wydzielanie soku żołądkowego, zapobiega wzdęciom, działa wiatropędnie. Wykazuje też działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Obecnie w lecznictwie kminek bywa stosowany jako środek rozkurczający, pobudzający wydzielanie soków trawiennych i hamujący nadmierny wzrost bakterii w przewodzie pokarmowym, zwłaszcza u dzieci. Wykazuje również słabe działanie moczopędne oraz pobudzające laktacje u kobiet karmiących. Zwykle stosuje się go w mieszankach z innymi surowcami zielarskimi o podobnym działaniu. Wchodzi w skład mieszanek ziołowych: Normosan i Digestosan zalecanych w zaburzeniach czynności przewodu pokarmowego, syropu przeczyszczającego Rhelax i proszku Gastrochol, zalecanego przy zaburzeniach trawienia.
Olejek stosowany jest też zewnętrznie do leczenia zakażeń bakteryjnych i grzybiczych, do wyrobu past do zębów, i płynów do odkażania jamy ustnej. Owoce kminku są przyprawą stosowaną do mięs, warzyw (kapusta), serów, pieczywa, w przemyśle alkoholowym (kminkówka, alasz).
Wzmiankę o kminku zwanym nardem znajdujemy w Pieśni nad pieśniami, w poemacie z IV w. p.n.e. Znano różne jego odmiany oraz zapewne dwa gatunki: nard indyjski oraz nard celtycki. Z korzeni tej byliny już w starej erze wyrabiano bardzo wonny i kosztowny olejek. Uczta w Betanii z udziałem Mesjasza w Nowym Testamencie (Jan) (miejscowość na wschodnim zboczu Góry Oliwnej): Marta posługiwała, a Łazarz był jednym z biesiadników z Nim przy stole (…) Maria zaś wzięła funt szlachetnego i drogocennego olejku nardowego i namaściła Jezusowi nogi, a włosami swymi je otarła. I dom napełnił się wonią olejku. Olejek otrzymywano przez wolne gotowanie posiekanych korzeni nardowych w mieszaninie wina i wody z dodatkiem oliwy …aż wino i woda wywreją. Tak uzyskaną substancją leczono m. in. różne żołądkowe i wątrobowe dolegliwości, schorzenia nerek, śledziony, macicy i pęcherza; zalecano ja również stosować (doustnie lub w formie maści) przy podagrze, padaczce i paraliżu.
Ks. Krzysztof Kluk zalecał w swoim Dykcjonarzu: Najpospoliciej zażywa się do potrzeb kuchennych nasienie, które ma zapach przyjemny, smak ostry, korzenny; i jest pożyteczną przyprawą potraw nadymających, i do trawienia ciężkich. Ma bowiem wielkie właściwości do pędzenia wiatrów, i jest w kolkach, nadymaniach, nie z kurczu pochodzących, nayosobliwszym domowym lekarstwem (…) Hipokondrykom i histerycznym, karolek jest szkodliwy. Gospodynie biorą go do sera i chleba.