27.04.2015, 20:18
Wklejka - to warto wiedzieć.
Każdy rak jest nowotworem, ale nie każdy nowotwór jest rakiem. Często jednak stosujemy te terminy zamiennie. Warto wiedzieć, czym właściwie są, a także jakie wyróżniamy typy nowotworów i czym jest tzw. zmiana przedrakowa. To ważne, ponieważ dzięki tej wiedzy będziemy mogli lepiej zadbać o swoje zdrowie.
W Polsce nowotwory złośliwe są drugą co do częstości – po chorobach układu krążenia – przyczyną zgonów w Polsce. Mimo to swobodnie używamy terminów „nowotwór” i „rak”. A różnica między nimi jest istotna.
- Większość osób łączy pojęcie nowotworu z rakiem. Tymczasem są to dwie różne choroby, bowiem każdy rak jest nowotworem, ale już nie działa to w drugą stronę. Warto więc poznać chorobę, by móc lepiej sobie radzić z jej skutkami. Wiedza ta pozwala pacjentom zaakceptować swój stan i znacznie ułatwia rozmowę z lekarzem prowadzącym – mówi lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk z Centrum Medycznego ENEL-MED.
Z czym mamy do czynienia?
O nowotworze mówimy w przypadku wystąpienia procesu rozrostu komórek. - Nie podlega on naturalnym mechanizmom kontroli, ponieważ komórki dzieląc się, tworzą skupiska, które po pewnym czasie przyczyniają się do powstania guza – tłumaczy lek. med. Bukol-Krawczyk.
Nowotwór zaczyna się rozwijać, gdy komórka wymyka się spod genetycznej kontroli czynników regulujących podział i namnażanie komórek. Patologiczne komórki tworzą masę guzową, która zajmuje tkanki, a następnie daje przerzuty do odległych narządów.
Lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk wyjaśnia, że pacjent onkologiczny może mieć do czynienia z nowotworem złośliwym albo niezłośliwym. Ten drugi jest znacznie mniej groźny dla życia chorego, bowiem nie rozprzestrzenia się w innych tkankach. Mamy wówczas do czynienia z guzem, który chirurg podczas operacji usuwa w całości. - W tym przypadku nie dochodzi zatem do powstania przerzutów, które są niezwykle groźne dla życia pacjenta, bowiem często okazują się niemożliwe do opanowania. Tak dzieje się u pacjentów, u których wystąpił nowotwór złośliwy. Nie rozwija się on bowiem w jednym miejscu, wrasta w okoliczne tkanki i może dawać przerzuty drogą naczyń krwionośnych lub chłonnych – mówi specjalistka.
W medycynie stosuje się następujący podział nowotworów złośliwych:
- Mięsak – powstaje w, np. tkance tłuszczowej, chrzęstnej czy mięśniowej.
- Chłoniak – atakuje limfocyty, przyczyniając się do zaburzenia ich naturalnych funkcji. Białe krwinki zamiast chronić organizm przed chorobami, zaczynają atakować go, wpływając tym samym negatywnie na układ immunologiczny czy metaboliczny. Chłoniaka dzieli się na ziarnicę złośliwą oraz chłoniaki nieziarnicze; ten typ nowotworu powoduje powstawanie przerzutów w całym organizmie, przenosząc się za pomocą naczyń krwionośnych.
- Czerniak – rozwija się w komórkach barwnikowych. Uznawany jest za najgroźniejszy typ nowotworu, ponieważ rozwija się agresywnie, to jest bardzo szybko powoduje powstawanie przerzutów w całym organizmie, stąd tak ważna jest szybka diagnoza. Czerniaka można rozpoznać m.in. po znamionach, które powstają na skórze, szczególnie powinno się zwracać uwagę na znamiona, które występują na głowie, ramionach czy okolicach uciskowych.
- Rak – rozwija się w tkance nabłonkowej; jest to najczęściej występująca postać nowotworu złośliwego.
Tkanka nabłonkowa, czyli więcej o raku
Rak to termin często używany dla określenia nowotworu, oznacza on jednak jeden z jego typów, który rozwija się z komórek naskórka albo komórek nabłonkowych różnych organów ciała. - Mówiąc tkanka nabłonkowa, mamy na myśli: skórę, gruczoły, błonę śluzową, błonę wyścielającą układ pokarmowy, tarczycę czy trzustkę. Zazwyczaj nowotwór złośliwy pojawia się w okolicznych węzłach chłonnych, skąd daje przerzuty do innych części ciała – podkreśla lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk.
Specjalistka dodaje, że terminy typu „rak mózgu” czy „rak kości” są nieprawidłowe, bowiem nie ma w tych miejscach tkanki nabłonkowej. - Pacjenci często posługują się mylnymi pojęciami, co może mieć wpływ na zrozumienie przekazu przedstawionego przez onkologa – zaznacza lekarka.
W przypadku raka bardzo ważna jest szybka diagnoza. Dlatego lekarze apelują, by zgłaszać się do lekarza pierwszego kontaktu z każdym niepokojącym objawem, który może znamionować wystąpienie tej choroby. Wykrycie raka we wczesnym stadium daje znacznie większe szanse na pokonanie choroby.
Genetyczne uwarunkowania raka
Nasza rozmówczyni przyznaje, że wystąpienie raka w bliskiej rodzinie znacznie podnosi ryzyko. Dotyczy to przede wszystkim raka jajników, piersi czy jelita grubego. Osoby, których ojciec albo matka chorowali na tę chorobę, powinny zadbać szczególnie o regularne badania profilaktyczne. Konsultacja z lekarzem powinna opierać się na wykryciu kopii wadliwych genów takich jak BRCA1 oraz BRCA2. Ich występowanie w organizmie znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka (mniej więcej o 70 proc.).
Wystąpieniu tej choroby sprzyjają również inne czynniki, wśród których lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk wymienia:
- Chemiczne, czyli rakotwórcze związki chemiczne (np. azbest, sadza czy smoła), które w określonej postaci mogą przyczynić się do wystąpienia nowotworu złośliwego.
- Fizyczne, takie jak promieniowanie jonizujące czy nadfioletowe, które prowadzą do uszkodzenia DNA.
- Nadmierne wystawianie się na światło, które może spowodować powstanie nowotworu skóry.
- Dieta bogata w alkohol, potrawy przypalone, produkty wędzone czy marynowane; może spowodować wystąpienie raka przewodu pokarmowego, piersi czy macicy.
Czynniki przyczyniające się do powstawania nowotworów nazywa się kancerogenami.
Zmiany przedrakowe
Warto również wiedzieć, co oznacza termin „zmiana przedrakowa”. Lekarze używają go do opisywania nieprawidłowych komórek, które mogą rozwinąć się w raka. Takie przedrakowe komórki nazywane są także „przednowotworowymi” i „dysplastycznymi”. Wykrycie zmian przedrakowych stwarza szansę na leczenie możliwie wczesnego stadium choroby, minimalizując ryzyko rozwoju nowotworu.
Ewa Podsiadły-Natorska/mmch/WP Zdrowie&Fitness
Każdy rak jest nowotworem, ale nie każdy nowotwór jest rakiem. Często jednak stosujemy te terminy zamiennie. Warto wiedzieć, czym właściwie są, a także jakie wyróżniamy typy nowotworów i czym jest tzw. zmiana przedrakowa. To ważne, ponieważ dzięki tej wiedzy będziemy mogli lepiej zadbać o swoje zdrowie.
W Polsce nowotwory złośliwe są drugą co do częstości – po chorobach układu krążenia – przyczyną zgonów w Polsce. Mimo to swobodnie używamy terminów „nowotwór” i „rak”. A różnica między nimi jest istotna.
- Większość osób łączy pojęcie nowotworu z rakiem. Tymczasem są to dwie różne choroby, bowiem każdy rak jest nowotworem, ale już nie działa to w drugą stronę. Warto więc poznać chorobę, by móc lepiej sobie radzić z jej skutkami. Wiedza ta pozwala pacjentom zaakceptować swój stan i znacznie ułatwia rozmowę z lekarzem prowadzącym – mówi lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk z Centrum Medycznego ENEL-MED.
Z czym mamy do czynienia?
O nowotworze mówimy w przypadku wystąpienia procesu rozrostu komórek. - Nie podlega on naturalnym mechanizmom kontroli, ponieważ komórki dzieląc się, tworzą skupiska, które po pewnym czasie przyczyniają się do powstania guza – tłumaczy lek. med. Bukol-Krawczyk.
Nowotwór zaczyna się rozwijać, gdy komórka wymyka się spod genetycznej kontroli czynników regulujących podział i namnażanie komórek. Patologiczne komórki tworzą masę guzową, która zajmuje tkanki, a następnie daje przerzuty do odległych narządów.
Lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk wyjaśnia, że pacjent onkologiczny może mieć do czynienia z nowotworem złośliwym albo niezłośliwym. Ten drugi jest znacznie mniej groźny dla życia chorego, bowiem nie rozprzestrzenia się w innych tkankach. Mamy wówczas do czynienia z guzem, który chirurg podczas operacji usuwa w całości. - W tym przypadku nie dochodzi zatem do powstania przerzutów, które są niezwykle groźne dla życia pacjenta, bowiem często okazują się niemożliwe do opanowania. Tak dzieje się u pacjentów, u których wystąpił nowotwór złośliwy. Nie rozwija się on bowiem w jednym miejscu, wrasta w okoliczne tkanki i może dawać przerzuty drogą naczyń krwionośnych lub chłonnych – mówi specjalistka.
W medycynie stosuje się następujący podział nowotworów złośliwych:
- Mięsak – powstaje w, np. tkance tłuszczowej, chrzęstnej czy mięśniowej.
- Chłoniak – atakuje limfocyty, przyczyniając się do zaburzenia ich naturalnych funkcji. Białe krwinki zamiast chronić organizm przed chorobami, zaczynają atakować go, wpływając tym samym negatywnie na układ immunologiczny czy metaboliczny. Chłoniaka dzieli się na ziarnicę złośliwą oraz chłoniaki nieziarnicze; ten typ nowotworu powoduje powstawanie przerzutów w całym organizmie, przenosząc się za pomocą naczyń krwionośnych.
- Czerniak – rozwija się w komórkach barwnikowych. Uznawany jest za najgroźniejszy typ nowotworu, ponieważ rozwija się agresywnie, to jest bardzo szybko powoduje powstawanie przerzutów w całym organizmie, stąd tak ważna jest szybka diagnoza. Czerniaka można rozpoznać m.in. po znamionach, które powstają na skórze, szczególnie powinno się zwracać uwagę na znamiona, które występują na głowie, ramionach czy okolicach uciskowych.
- Rak – rozwija się w tkance nabłonkowej; jest to najczęściej występująca postać nowotworu złośliwego.
Tkanka nabłonkowa, czyli więcej o raku
Rak to termin często używany dla określenia nowotworu, oznacza on jednak jeden z jego typów, który rozwija się z komórek naskórka albo komórek nabłonkowych różnych organów ciała. - Mówiąc tkanka nabłonkowa, mamy na myśli: skórę, gruczoły, błonę śluzową, błonę wyścielającą układ pokarmowy, tarczycę czy trzustkę. Zazwyczaj nowotwór złośliwy pojawia się w okolicznych węzłach chłonnych, skąd daje przerzuty do innych części ciała – podkreśla lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk.
Specjalistka dodaje, że terminy typu „rak mózgu” czy „rak kości” są nieprawidłowe, bowiem nie ma w tych miejscach tkanki nabłonkowej. - Pacjenci często posługują się mylnymi pojęciami, co może mieć wpływ na zrozumienie przekazu przedstawionego przez onkologa – zaznacza lekarka.
W przypadku raka bardzo ważna jest szybka diagnoza. Dlatego lekarze apelują, by zgłaszać się do lekarza pierwszego kontaktu z każdym niepokojącym objawem, który może znamionować wystąpienie tej choroby. Wykrycie raka we wczesnym stadium daje znacznie większe szanse na pokonanie choroby.
Genetyczne uwarunkowania raka
Nasza rozmówczyni przyznaje, że wystąpienie raka w bliskiej rodzinie znacznie podnosi ryzyko. Dotyczy to przede wszystkim raka jajników, piersi czy jelita grubego. Osoby, których ojciec albo matka chorowali na tę chorobę, powinny zadbać szczególnie o regularne badania profilaktyczne. Konsultacja z lekarzem powinna opierać się na wykryciu kopii wadliwych genów takich jak BRCA1 oraz BRCA2. Ich występowanie w organizmie znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na raka (mniej więcej o 70 proc.).
Wystąpieniu tej choroby sprzyjają również inne czynniki, wśród których lek. med. Katarzyna Bukol-Krawczyk wymienia:
- Chemiczne, czyli rakotwórcze związki chemiczne (np. azbest, sadza czy smoła), które w określonej postaci mogą przyczynić się do wystąpienia nowotworu złośliwego.
- Fizyczne, takie jak promieniowanie jonizujące czy nadfioletowe, które prowadzą do uszkodzenia DNA.
- Nadmierne wystawianie się na światło, które może spowodować powstanie nowotworu skóry.
- Dieta bogata w alkohol, potrawy przypalone, produkty wędzone czy marynowane; może spowodować wystąpienie raka przewodu pokarmowego, piersi czy macicy.
Czynniki przyczyniające się do powstawania nowotworów nazywa się kancerogenami.
Zmiany przedrakowe
Warto również wiedzieć, co oznacza termin „zmiana przedrakowa”. Lekarze używają go do opisywania nieprawidłowych komórek, które mogą rozwinąć się w raka. Takie przedrakowe komórki nazywane są także „przednowotworowymi” i „dysplastycznymi”. Wykrycie zmian przedrakowych stwarza szansę na leczenie możliwie wczesnego stadium choroby, minimalizując ryzyko rozwoju nowotworu.
Ewa Podsiadły-Natorska/mmch/WP Zdrowie&Fitness