Forumezo.pl - Forum ezoteryczne i magiczne
Słowiańscy bogowie - Wersja do druku

+- Forumezo.pl - Forum ezoteryczne i magiczne (https://www.forumezo.pl)
+-- Dział: RELIGIE WIERZENIA FILOZOFIE MITOLOGIE (https://www.forumezo.pl/forumdisplay.php?fid=56)
+--- Dział: Wierzenia, Religie, Filozofie (https://www.forumezo.pl/forumdisplay.php?fid=57)
+---- Dział: Słowianie (https://www.forumezo.pl/forumdisplay.php?fid=171)
+---- Wątek: Słowiańscy bogowie (/showthread.php?tid=15428)



Słowiańscy bogowie - b.syjamka - 23.12.2022

Niektórzy badacze zakładają, że słowiańskie ludy w ogóle nie miały spójnej mitologii, a ważniejsza od niej była demonologia. Inni – wręcz przeciwnie. 
Przedchrześcijański panteon środkowo- i wschodnioeuropejski niestety nie został w pełni zachowany. To, co dziś wiemy, pełne jest niejasności i sprzecznych informacji. Wątpliwości wzbudzają nawet relacje między jednymi z ważniejszych bogów: Swarogiem i Swarożycem. Kim ci dwaj dla siebie byli?
[Obrazek: Svarog_by_Andrey_Shishkin-469x600.jpg]

Rodzinne więzy
 Obecnie najbardziej znana i najczęściej uznawana teoria zakłada, że Swaróg był ojcem Swarożyca i Dadźboga. Znajdujemy na ten temat wzmianki w tłumaczeniu dzieła Jana Malalasa, które przedstawiają Swarożyca jako słowiański odpowiednik greckiego Hefajstosa, czyli boga ognia i kowalstwa. Jednak źródło tej informacji, czyli Opowieści doroczne, już same w sobie są dosyć problematyczne. Słowiańscy bogowie nie są bowiem tematem oryginalnego dzieła. Bułgarski autor pisał o panteonie greckim i egipskim. Swaróg i Swarożyc pojawiają się natomiast w tekście dodanym. Nie wiadomo, gdzie i kiedy do dzieła dołączone zostały fragmenty dotyczące słowiańskich bogów. Niewykluczone, że one również mają bułgarskie pochodzenie. Jednak najprawdopodobniej wyszły spod ręki ruskiego kopisty.

Jeden bóg, różne osoby Hipoteza o Swarożycu jako synu Swaroga jest rozpowszechniona, ale nie jedyna. Taki pogląd jest uzasadniony z językowego punktu widzenia. Końcówka -yc to formant patronimiczny, czyli taki, którego używa się w nazwach odojcowskich. Stąd np. dawne określenie księżyc na syna księcia bądź panicz na syna pani. Analogicznie Swarożyc w takim wypadku byłby potomkiem Swaroga. Jednak końcówki wyrazów często mają więcej funkcji niż tylko jedna. Stąd też druga teoria zakładająca, że wymienieni bogowie to… jedna i ta sama osoba. Jak to możliwe?

[Obrazek: Veles_by_Andrey_Shishkin-472x600.jpg]
Weles, Andriej Szyszkin


Przypomnijmy: źródła o słowiańskich bóstwach solarnych są dosyć skromne. Dodatkowo kult poszczególnych bóstw mógł różnić się w zależności od regionu. W badaniach słowiańskiej mitologii i demonologii trzeba się przez to mierzyć z odmiennymi pisowniami, rozbieżnościami w zakresie funkcji czy też istnieniem niemal identycznych postaci pod różnymi imionami. Wśród badaczy m.in. Aleksander Brückner zwraca uwagę na zwyczaj zdrobniałego wypowiadania się o boskich istotach wśród ludów słowiańskich. Według tej teorii Swarożyc byłby nie synem Swaroga, lecz po prostu inną formą gramatyczną tego samego imienia. Wśród Wieletów, czyli Słowian połabskich, znany był kult Swarożyca. Nie wiadomo natomiast, czy czcili również jego ojca.

Czy bóstwa solarne były w ogóle istotne? 
Współczesne rodzimowierstwo słowiańskie wymienia Swarożyca wśród naczelnych bogów mimo bardzo skąpych informacji na jego temat. Z uwagi na pełnioną funkcję wydaje się to dosyć logiczne. Jednak istnieje sporo teorii zakładających, że dla dawnych Słowian najważniejszym bóstwem był Perun, natomiast postacie solarne odgrywały znacznie mniejszą rolę. Nawet biorąc pod uwagę ograniczony dostęp do źródeł na temat słowiańskich bogów, znikoma ilość wzmianek na temat Swaroga i Swarożyca działają na ich niekorzyść.

Z drugiej strony, nie można ograniczać się jedynie do źródeł pisanych. Bóstwa solarne mogły być powszechnie czczone w znacznej części Europy. Ślady kultu Swarożyca znajdujemy choćby w nazwach miejscowości związanych z jego imieniem. A te istnieją na obszarze Polski, części Niemiec, Czech, Słowacji i Słowenii.

[Obrazek: Trizna_by_Andrey_Shishkin.jpg]
Niektórzy badacze zakładają, że słowiańskie ludy w ogóle nie miały spójnej mitologii, a ważniejsza od niej była demonologia.


Czy bóstwa solarne były w ogóle istotne? 
Współczesne rodzimowierstwo słowiańskie wymienia Swarożyca wśród naczelnych bogów mimo bardzo skąpych informacji na jego temat. Z uwagi na pełnioną funkcję wydaje się to dosyć logiczne. Jednak istnieje sporo teorii zakładających, że dla dawnych Słowian najważniejszym bóstwem był Perun, natomiast postacie solarne odgrywały znacznie mniejszą rolę. Nawet biorąc pod uwagę ograniczony dostęp do źródeł na temat słowiańskich bogów, znikoma ilość wzmianek na temat Swaroga i Swarożyca działają na ich niekorzyść. Z drugiej strony, nie można ograniczać się jedynie do źródeł pisanych. Bóstwa solarne mogły być powszechnie czczone w znacznej części Europy. Ślady kultu Swarożyca znajdujemy choćby w nazwach miejscowości związanych z jego imieniem. A te istnieją na obszarze Polski, części Niemiec, Czech, Słowacji i Słowenii.

Niezwykle pomocna okazuje się też polska kultura ludowa. Bo o ile w X wieku Polska formalnie dołączyła do państw chrześcijańskich, o tyle nie było to równoznaczne z całkowitym odejściem od poprzedniej wiary. Wśród szlachty jeszcze przeszło 500 lat później można się było spotkać z przysięgami na słońce. Natomiast na wsiach część dawnych zwyczajów była kultywowana nawet na początku XX wieku – najczęściej w nieco schrystianizowanym wydaniu.

Data publikacji: 23.12.2022 Autor:Gabriela Bortacka