Cytat:.Metalowe spinki góralskie, pomimo że dawno straciły swoją użytkową funkcję nadal pozostają jedną z oryginalniejszych ozdób stroju męskiego.

Jeśli chodzi o typologię form to warto wiedzieć, że góralskie spinki do koszul męskich były wytwarzane w różnorakich kształtach. Najstarsze, zakwalifikowane przez Włodzimierza Antoniewicza do starożytnych gockich fibul tzw. rozety, były okrągłe, później spinki zaczęły przybierać formy wieloboczne, pierwotnie o kształcie smukłego rombu, ozdobionego motywem ażurowym, kolejno sercowate a później coraz bardziej rozbudowane.

Spinki pierwotnie były niewielkich wymiarów (około kilku cm średnicy) i wykonywano je techniką odlewania z form, były to tzw. lanki, które z czasem zostały wyparte poprzez technikę odkuwania, późniejsze wycinano i ozdabiano ornamentem stempelkowym. Spinki, odkuwane niemal na całej powierzchni, ozdabiane były również „cyframi”, a poszczególne motywy tam się pojawiające, jak „księżyc”, „słonko” (…) i różnego typu krzyże i krzyżyki, litery INRI, IHS itp., pełniły funkcje magiczne – odpędzały złe moce i ściągały te dobre, zabezpieczając dom i dobytek przed nieszczęściami”. Warto również dodać, że po wykonanych na spince dekoracjach można było niegdyś odczytać rangę zbójnika lub zajmującego się pasterstwem górala, odgadnąć jakim zawodem parali się konkretni Podhalanie, a w skrajnych przypadkach wychwycić nawet ich cechy charakteru. Współcześnie w środek spinek wpina się niekiedy miniaturki oznaczeń państwowych, odznakę np. Związku Podhalan lub dekoruje się je czerwonym koralem.

Spinki wykonywano przeważnie ze stopu mosiądzu i miedzi, a obecnie bywają wykonywane z alpagi, tombaku, mosiądzu, miedzi a nawet ze srebra i złota. Dodatkową ozdobę spinek stanowiły niekiedy, uchodzące z starożytne, metalowe łańcuszki z mosiężnymi kulkami lub kolorowymi, szklanymi koralikami albo wykończone metalowymi dzwonkami z umieszczonymi w ich środku skrawkami czerwonego sukna. Pośrodku zawieszony był przekolac do fajki.

W czasach świetności podhalańskich fajek, ze swoich prac słynęli spinkarze z Dzianisza i Ratułowa, współcześnie największym ośrodkiem spinkarskim na Podhalu jest, słynąca z doskonałych wyrobów skórzanych oraz obróbki metalu, Bukowina Tatrzańska.