+- Forumezo.pl - Forum ezoteryczne i magiczne (https://www.forumezo.pl)
+-- Dział: EZOTERYCZNIE (https://www.forumezo.pl/forumdisplay.php?fid=274)
+--- Dział: Runy (https://www.forumezo.pl/forumdisplay.php?fid=145)
+---- Dział: Historia (https://www.forumezo.pl/forumdisplay.php?fid=167)
+---- Wątek: Historia run (/showthread.php?tid=11670)
Historia run - szamka - 12.11.2015
Runy nie są jedynym alfabetem ani nawet jednorodnym alfabetem.
Większość znaków runicznych posiada kilka swoich wersji graficznych, zależnych od miejsca znalezienia, pochodzenia i czasu. W dużym uproszczeniu możemy wyróżnić następujące rodziny futharków;
Futhark Starszy, najstarsza wersja alfabetu runicznego germanów, zrekonstruowana na podstawie znalezisk archeologicznych oraz literatury z późniejszego okresu, składająca się z 24 znaków, stosowany w okresie II - VII w.n.e.
Futhark Anglo-Fryzyjski, rozszerzenie Futharku Starszego do 26 znaków na terenie Fryzji (zachodnia Europa), zmiana fonetyki runy Ansuz z a na o, stosowany w okresie V - IX w. n.e.;
Futhark Anglo-Saksoński, rozszerzenie Futharku Starszego do 29 a później do 33 znaków na terenie Zachodniej Europy i dzisiejszej Wielkiej Brytanii, zmiana fonetyki runy Ansuz z a na o, stosowany w okresie V — IX w. n.e.;
Oba Futharki ze względu na zmianę fonetyczną Ansuz na Oss (a na o ) są określane również mianem Futhorc;
Młodszy Futhark, zwany też Skandynawskim, okrojony do 16 run, na terenie północnej Europy, stosowany w okresie VII — XVI w. n.e (włączając w to jego modyfikacje).
Tak naprawdę nie dysponujemy jednolitą wersją Futharku Starszego - to, co posiadamy, jest pewną rekonstrukcją na bazie znalezisk archeologicznych i ich interpretacją zarówno jeśli chodzi o kształt run, jak ich nazwy.
Współcześnie przyjmuje się iż Futhark Starszy składał się z 24 znaków, służących do zapisu fonetycznego dźwięków z rodziny języków germańskich. Ponadto każda litera posiadała prawdopodobnie własne znaczenie w sensie konkretnego słowa (bydło, człowiek, rok, itd.), o czym świadczą między innymi inskrypcje i teksty (pisane również alfabetem łacińskim), używające liter runicznych jako zastępników dla przypisanych im pojęć (np. anglosaski poemat Salomon i Saturn).
Na początku XX wieku n.e. Guido von List — austriacki poeta, pisarz i biznesmen, po przejściu operacji katarakty czasowo stracił wzrok. Wykorzystuje ten okres doświadczając, jak sam mówi, głębokiego oświecenia, którego efektem jest między innymi powstanie Ariozofi i oraz Futharku Armeńskiego (Armanen Futhark) — składającego się z 18 znaków, opartych na wersetach, od 148 do 166, Havamalu3, zawierających zaklęcia, które poznał Odyn. Futhark ten został wykorzystany również przez nazistowskich okultystów podczas drugiej wojny światowej, wraz z wypaczoną i sfałszowaną wersją mitologii germańskiej (włącznie z fabrykowanymi mitami - w tym wypadku równie zasłużonym, w sensie negatywnym, autorem co Guido von List w wypadku run, jest Wiktor Rydberg - w wypadku mitologii).
Po II wojnie światowej runy w zasadzie zeszły na index "rzeczy zakazanych" - na tyle silny iż np. Othala chyba nadal jest w niektórych landach niemieckich zabroniona do umieszczania w miejscach publicznych, jako symbol nazistowski.
Aż do lat 70 dwudziestego wieku, trwa swoiste embargo, do czasu gdy pojawiaja sie pierwsze publikacje w ramach ruchu new age i kolejnej odmiany alfabetu runicznego - tym razem stworzonej przez Ralpha Bluma, w którym została zaburzona kolejność Futharku (Blum zrobil z niego ścieżkę życia... przeszeregowywując Runy i zaczynając od Mannaz), oraz dodana owa niesławna pusta runa (czyzby znak ciszy?? - to żart, chociaż ja twierdze - również żartobliwie iż jest to runa niosąca w sobie energetykę pieniędzy - jako dowód przytaczam iż najlepiej nadal sprzedają się książki opisujące tę runę i nabijające kieszeń ich autorom). Jedno należy mu przyznać - spowodował iż Runy na nowo wzbudziły szersze zainteresowanie i wypchnął je swoją książką z cienia "rozszerzenia do Tarota" jakie zajmowaly w ruchu new age - i nadal zajmują, dla niektórych, co widać choćby w książkach.
Efektem tego rozszerzenia (run jako Tarota) jest również mnogość rozkładów runicznych a la Tarot (tradycyjnie runy były rzucane a nie "losowane i rozkładane"), powstanie kart runicznych oraz posiadania przez Runemasterów "stałego" kompletu runicznego - jak talii kart.
Na podstawie książki Tomasza Misterki - ŚCIEŻKI I BEZDROŻA RUNICZNE i <!-- m --><a class="postlink" target="_blank" href="http://www.runy.net.pl/content/alfabety-runiczne">http://www.runy.net.pl/content/alfabety-runiczne</a><!-- m -->
Re: Historia run - Hera - 13.11.2015
Od kiedy zajmuję się ezoteryką stwierdziłam, że z runami zawsze jest problem. Runisci nie są zgodni, nie mogą znaleźć wspólnego języka.
Najpowszechniej uznawana hipoteza głosi, że runy futharku starszego powstały albo z łaciny, albo też z jednego ze staroitalskich alfabetów. Ich kanciaste kształty, przypuszczalnie przystosowanie do nacinania w drzewie albo w metalu, nie są germańską innowacją, ale cechą, która jest charakterystyczna dla ówczesnych alfabetów, zarówno dla staroitalskiego jak i dla łaciny (np napis z Duenos, patrz artykuł "Wprowadzenie...").
Napis na hełmie z I w. p.n.e. znalezionym w Negau zawiera germańskie imię, Hariagastiz, zapisane w północno-etruskim alfabecie, i może być najwcześniejszym świadectwem połączenia mówionego języka germańskiego z alfabetycznym zapisem.
Zwłaszcza alfabet Retycki z Bolzano wydaje się być bezpośrednim poprzednikiem. Na 24 runy futharku starszego, 14 ma dokładny odpowiednik (a, b, d, w, θ, i, k, l, u, r, s, t, g, o). W sposób możliwy do poznania swoje odpowiedniki ma dalsze pięć ( f, z, h, m, n). A więc, zaczynając od alfabetu Bolzano, początek futharku starszego sprowadza się do innowacji pięciu run, samogłosek: e vs. ï, głoski przejściowej j, tylnojęzykowej głoski nosowej ŋ i wreszcie p (spekulacja Looijenga (1997) jako wariant b). Grot z Kowla, datowany na ok. 200 r.n.e., czasem przytaczany jest jako dowód szczególnego gotyckiego wariantu runicznego alfabetu. Zawiera inskrypcję tilarids, które w istocie może być w staroitalskim raczej, niż w alfabecie runicznym (biegnie z prawej na lewą stronę, z T i D zbliżonym bardziej do łaciny lub etruskiemu, niż do alfabetu z Bolzano, czy nawet run).
czytelnia/futhark_starszy